8. Orneta i okolica

Orneta położona nad rzeką Drwęcą Warmińską zachowała dość dobrze swój dawny charakter, gotycki ratusz, rynek otoczony barokowymi kamienicami z podsieniami, a jej zwiedzenie jest polecenia godne ze względu na wspaniały kościół 1. Ładne położenie w sąsiedztwie lasów.Urodził się tu ks. dr Karol Emil Sieniawski, autor dzieła „Biskupstwo Warmińskie”2 . Niegdyś miał tu istnieć zamek starych […]

Czytaj więcej

9. Orneta -> Lidzbark Warmiński

Otwarta we wrześniu 1905 roku linia kolejowa Orneta – Lidzbark Warmiński przetrwała tylko czterdzieści lat. Rozebrana została przez wojsko radzieckie pomiędzy lutym a majem 1945 roku. Pozostały po niej tylko stacje kolejowe, pozostałości krawędzi peronowych, kilka wiaduktów i przesieka w lesie. Dlatego teraz komunikacja między tymi miastami oddalonymi od siebie o ok. 30 km odbywa […]

Czytaj więcej

10. Lidzbark Warmiński i jego okolice

Lidzbark Warmiński – dawna rezydencja biskupów warmińskich, równie ze względów piękności położenia wśród ogrodów i lasków w malowniczej okolicy u spływu Łyny i Samsarny, jak i ze względu na bogactwo zabytków artystycznych zwane słusznie „perłą Warmii” 1. Zamek tutejszy, na razie drewniany, w r. 1251 przeszedł na biskupów warmińskich, którzy w czasie powstania Prusów, w […]

Czytaj więcej

11. Z Lidzbarka do…

Pierwsze połączenie kolejowe z Lidzbarka zostało uruchomione z początkiem października 1899 roku. Pociąg z nowego dworca wyruszył linią do Górowa Iławeckiego 1. Trzy miesiące później nastąpiło otwarcie kolejnego odcinka, tym razem do Czerwonki2 , a stąd do Olsztyna. Tym samym Lidzbark Warmiński został wpisany w ciąg komunikacyjny Cynty3 – Ruciane. W kolejnych latach oddano do […]

Czytaj więcej

12. Orneta -> Braniewo

Henrykowo, wieś z kościołem [pw. św. Katarzyny] gotyckim z końca XIV w. Wieżę dobudowano w r. 1715, a w końcu XIX w. w miejsce barokowego hełmu dodano jej, oraz wschodniej fasadzie przyczółki schodkowe. Płaski strop zdobią malowidła J. Strungego († 1861), także ściany pomalowano wedle jego projektów. Wielki ołtarz barokowy ma obraz św. Katarzyny, pędzla […]

Czytaj więcej

13. Braniewo z okolicą

Braniewo – było za polskich czasów największym miastem Warmii1 , jej stolicą, centrum handlu i przemysłu, ważnym ogniskiem kultury. Położone na niewielkim wzgórzu nad Pasłęką, 7 km od jej ujścia do morza, w miejscu, od którego zaczyna ta rzeka być spławną, było Braniewo dla Warmii małym Gdańskiem nadmorskim, a handel morski i żegluga rozwinęły się […]

Czytaj więcej

14. Frombork

10 km na zachód od Braniewa, nad Zalewem Wiślanym leży Frombork1, od XIII w. siedziba katedry i kapituły warmińskiej, a od rozbioru Polski także biskupów warmińskich, którzy przedtem rezydowali w Lidzbarku2. Miasto jest związane z działalnością Kopernika.W połowie XIII w. na miejscu Fromborka miał stać zamek bogatej szlachcianki warmińskiej Supony, który kroniki nazywają Pazłuki, podając, […]

Czytaj więcej

Zakończenie

W swoim Przewodniku Mieczysław Orłowicz pokazywał jego czytelnikom Warmię i Mazury widziane niejako „z okien wagonu kolejowego”, prezentując ich najciekawsze miejsca w układzie odpowiadającym przebiegowi linii kolejowych Prus Wschodnich w pierwszych dwóch dziesięcioleciach XX wieku. Taki też układ przyjęty został w tym opracowaniu, jednak ze świadomością, że jest on już archaiczny – z dwóch podstawowych […]

Czytaj więcej

Biesiady i kuchnia warmińska

Kuch warmiński to wyśmienite pieczywo pszenne, którego nie zabraknie na żadnym ,,kiermasie”. Dzielą się nim Warmiacy jak opłatkiem, kiedy się zjadą po przyjacielsku; dzielą się nim przy rozjeżdżaniu, dając go i dla tych, którzy w domu pozostać musieli. Gospodynie sporządzają go umiejętnie w taki sposób: biorą pszennej, lśniąco białej mąki, dodają mleka, jaj, cukru, masła, […]

Czytaj więcej

Po naszemu, po warnijsku

Prof. Izabela Lewandowska: Gwara warmińska to taki swego rodzaju palimpsest, czyli zapisywanie nowych treści na materiale wcześniej zapisanym innymi znakami, które się wymazuje i dopisuje inne. Tworzy się w ten sposób dzieło wielowarstwowe. Tak samo było z gwarą warmińską. Najpierw był język pruski, który został wymazany przez eksterminację i asymilację ludności, następnie język niemiecki związany […]

Czytaj więcej